Vuur van verandering

Slachtoffers van verkrachting, seksueel misbruik en huiselijk geweld in Mbire (Zimbabwe) hervinden hun veerkracht in door VSO gesteunde ‘pachoto’-groepen.

“In 2005, dwong mijn vriend mij tot seks. Nadat ik door hem was ontmaagd, werd ik op 17-jarige leeftijd gedwongen om met hem te trouwen,” vertelt Memory (33).

Voor Sarudzai (27) liep het vroege huwelijk met een man van wie ze dacht te houden al snel uit op geweld: “In het begin verliep alles soepel, maar toen ik niet aan de verwachtingen van mijn schoonouders voldeed, begon mijn man me te slaan.”

Memory en Sarudzai zijn niet de enigen met deze traumatische ervaringen – Mbire is een brandhaard voor verkrachting, seksueel misbruik en huiselijk geweld. “Mannen hebben hier het laatste woord en er heerst een verkrachtingscultuur, waarin geweld en misbruik van vrouwen genormaliseerd wordt waardoor daders ermee wegkomen. Ook zien we een zeer hoog percentage kindhuwelijken,” zegt changemaker Christon Zimbizi.

Buiten bereik

Voor de slachtoffers van gendergerelateerd geweld is de toegang tot basisvoorzieningen uiterst beperkt, laat staan de toegang tot justitie en slachtofferhulp. Mbire ligt erg afgelegen en is extreem onderontwikkeld. Er zijn geen bussen, er is nauwelijks infrastructuur en één enkele politiebasis bedient honderdduizend mensen verspreid over een enorm gebied van 4.700 km².

Ook de toegang tot het ziekenhuis is uiterst beperkt. “Vrouwen moeten een lange weg afleggen. Ze moeten de rivier oversteken en worden aangevallen door krokodillen en leeuwen,” vertelt Zimbizi. Wanneer het veel regent is het zelfs onmogelijk om de rivier over te steken.

Daarnaast ontbreekt het aan voorzieningen om de juiste zorg te kunnen bieden. Voorbehoedsmiddelen zijn moeilijk te verkrijgen en vaak onbetaalbaar, aangezien de meeste mensen hier moeten rondkomen van minder dan 1 dollar per dag.

Pachoto-groepen helpen vrouwen in Zimbabwe hun trauma’s te boven te komen.

Pachoto

Met het woord ‘pachoto’ wordt het haardvuur aangeduid waar mensen samenkomen om te eten, verhalen te vertellen en er worden beslissingen genomen. De term staat sinds kort ook synoniem voor de groepen waar vrouwen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld en seksueel misbruik hun toevlucht zoeken.

Als onderdeel van het Speak It Loud-project steunt VSO pachoto-groepen. Dit zijn veilige plekken, waar niet wordt geoordeeld, en waar vrouwen terecht kunnen voor verbinding en emotionele steun. Velen van hen komen er in de pachoto-groep pas voor het eerst achter dat ze niet alleen stonden in hun situatie.

Sarudzai: “Toen ik mij bij de groep aansloot, kon ik niet geloven dat ik vrijuit kon praten over zaken die jonge vrouwen aangaan. Ik ben niet langer meer een slachtoffer, maar een mondige vrouw die actief bijdraagt aan het welzijn van haar familie.”

VSO-Vakdeskundigen hebben lokale vrijwilligers getraind in gesprekstechnieken. Deze lokale changemakers gebruiken nu methoden als kunst, theater, sport en poëzie om de vrouwen te helpen om hun traumatische ervaringen te verwerken en hun veerkracht te hervinden. Indien nodig en gewenst, werken psychosociale specialisten ook één op één met de vrouwen.

Ondernemers helpen ondernemers

VSO ondersteunt de vrouwen uit Mbire niet alleen via de pachoto-groepen. Ze ontvangen ook hygiënekits en anticonceptie. Bovendien worden zorgmedewerkers opgeleid zodat zij de juiste zorg kunnen bieden en worden advocaten ingezet om de vrouwen te begeleiden in hun juridische strijd voor rechtvaardigheid.

Ook wordt er gewerkt aan de economische onafhankelijkheid van de vrouwen. Zimbizi: “We trainen de vrouwen, zodat zij een bedrijfsplan kunnen opstellen en een eigen onderneming kunnen opzetten. Daarnaast schaffen we middelen aan. Zo zorgden we voor geiten voor een geitenboerderij en naaimachines voor een mondkapjesbedrijf. De ondernemersvrouwen helpen vervolgens weer andere slachtoffers bij het opzetten van hun onderneming.”

Memory vertelt: “Met elkaar hebben we al veel bereikt. Ik kan nu het schoolgeld voor mijn kinderen en ziekenhuisrekeningen betalen en voedsel kopen voor mijn gezin.”

Zimbizi: “Sommige vrouwen hebben hun gewelddadige partner verlaten, omdat ze zichzelf nu kunnen onderhouden.”

Met het geld dat ze met de geitenhouderij verdient, kan Memory haar gezin onderhouden.

Mannelijke rolmodellen

We pakken ook de verkrachtingscultuur aan. Dit doen we met lokale leiders en zogenaamde ‘male champions’. Zimbizi: “We hebben een aantal mannen uit de gemeenschap opgeleid in seksuele en reproductieve gezondheid en maken ze bewust van taboes en normen die geweld in stand houden, zodat ze betere rolmodellen worden voor jongens. Zo helpen we niet alleen slachtoffers, maar zorgen we ook dat we nieuwe slachtoffers voorkomen.” Memory: “Eerst mishandelde mijn man me, nu zet ook hij zich in tegen gendergerelateerd geweld.”

Bied vrouwen, zoals Memory en Sarudzai, een veilige plek!

Gelukkig kwamen Memory en Sarudzai in aanraking met Speak It Loud en gaat het nu een stuk beter met ze. Helaas weten we ook dat er nog duizenden vrouwen zijn die dagelijks het slachtoffer worden van geweld en seksueel misbruik. Ook die vrouwen willen we bereiken! Maar daarvoor is jouw hulp hard nodig. Met jouw steun kunnen we meer vrouwen zoals Memory en Sarudzai helpen. Help jij mee?

Doneer nu

Fotocredits: Columbus Mavhunga