Ook jonge meisjes willen de techniek in

Naadiya Moosajee koos in haar geboorteland Zuid-Afrika voor de studie civiele techniek. Een ongewone keuze en zeker voor een ‘gekleurd’ meisje. Toen ze in haar derde jaar was aangeland, moest ze op zoek naar een werkervaringsplaats. Ze kreeg die bij een staalfabriek. Maar ze werd er lastiggevallen tijdens en na haar werk door een van de werknemers van de fabriek.

Eenmaal terug op de universiteit ontdekte ze bovendien dat zij, in tegenstelling tot haar mannelijke collega’s, geen salaris of vergoeding had gekregen op haar werk. En toen ze het er met een paar vrouwelijke medestudenten over had, bleken die allemaal vergelijkbare teleurstellende ervaringen te hebben.

Een slimme meid..

De studentes wilden eerst een andere loopbaan kiezen, maar realiseerden zich dat dat de oplossing niet was. Dus begonnen ze in 2006 de organisatie WOMENG (Women in Engineering). Doel was om meer vrouwen te stimuleren bewust voor een technisch beroep te kiezen. Ook wilde de organisatie vrouwen het zelfvertrouwen geven dat ook zij exacte vakken aankunnen. Bovendien moest de buitenwereld weten welke excellente vrouwelijke ingenieurs ze bezitten.

Inmiddels, veertien jaar later, werkt de organisatie in meer dan 22 landen, met verschillende partners. Overal is vraag naar de expertise van WOMENG, ook in Europa. Het gebrek aan vrouwen in de techniek speelt dan ook wereldwijd. Willen vrouwen financieel onafhankelijk blijven en meedraaien in de economie van de toekomst, dan doen ze er wijs aan voor een technische opleiding te kiezen.

Seksisme

Dat doen ook steeds meer meisjes en vrouwen, mede dankzij de grassrootsprogramma’s van WOMENG. Naadiya: “Al vanaf zes jaar oud denken veel meisjes dat de optie om een technisch beroep te kiezen, niet bij hen als meisjes past. Daarom is het belangrijk om al op de basisschool met bewustwording te beginnen.” Het Forum for Women Educationalists FAWE, waar WOMENG bij aangesloten is,  ontwikkelde een model waarin leraren getraind worden om gender sensitieve curricula gericht op wetenschap, techniek, ontwerp en wiskunde voor hun kinderen te gebruiken. Het model roept veel interesse op en wordt in dertien Afrikaanse landen gebruikt. Samen met VSO,  Edukans en Africa Youth Movement vormt FAWE onderdeel van het consortium samen voor gelijke kansen.

Maar met meer vrouwen die na de basisschool voor een technische opleiding kiezen en die afronden, zijn we er niet, vertelt Naadiya. “De techniekwereld werd en wordt nog steeds gedomineerd door mannen. Wij proberen via lobby de belemmeringen voor vrouwen weg te nemen, zoals ideeën van anderen over hun capaciteiten.” Dat deze ideeën nog steeds leven, bleek nog in 2018, toen de CEO van het instituut voor civiele techniek in Zuid-Afrika een seksistisch opiniestuk schreef voor een grote landelijke krant. Daarin stond dat vrouwen geschikt waren om te baren en om te koken, maar niet om te ontwerpen of een technisch beroep uit te voeren. Slechts weinig technische bedrijven reageerden op het artikel, maar WOMENG liet het er niet bij zitten. Naadiya: “We reageerden onder andere op social media en brachten naar voren dat er juist meer vrouwen nodig zijn in deze tak van sport. Dat vrouwen de techniek verlaten door deze achterhaalde ideeën en hoe zonde dat is.” Uiteindelijk werd het artikel weer ingetrokken.

Man als prototype

Vrouwen zijn inderdaad nodig, en niet alleen omdat ‘een slimme meid op haar toekomst voorbereid is,’ zoals de reclameslogan destijds luidde om meisjes in Nederland te verleiden een exact beroep te kiezen. Maar ook vanuit het oogpunt van inclusiviteit en participatie. Naadiya: “De wereld om ons heen is ingericht en ontworpen voor mannen. Steden bijvoorbeeld zijn ontworpen voor mannen. Denk aan openbaar vervoer. Voor veel vrouwen zijn de kortste routes naar de bestemming of de haltes waar ze moeten wachten niet veilig. Dus zijn sommigen een uur langer onderweg om dezelfde afstand af te leggen. Crashdummies in auto’s zijn getest op mannen, niet op vrouwen. Vrouwen en kinderen lopen dus vaker verwondingen op bij auto-ongelukken dan mannen. En nu we het toch over auto’s hebben: probeer eens een gordel om te krijgen als je hoogzwanger bent. Niet te doen. Ook niet ontworpen voor vrouwen.” Ze geeft nog een voorbeeld: “Bij veel banken zijn de datasets nog gebaseerd op oude ideeën dat het risicovoller is om aan vrouwen een lening te verstrekken. Echter, het tegenovergestelde is het geval. Vrouwen betalen de lening sneller terug dan mannen. Maar omdat het banksysteem hun aanvraag beoordeelt op basis van deze geprogrammeerde data, krijgen vrouwen minder makkelijk een lening en als ze die krijgen, moeten ze vaak meer rente betalen.”

Als vrouwen echter ontwerpen, worden producten automatisch vrouwvriendelijker en inclusiever. Naadiya, lachend: “Simpel voorbeeld: ik was laatst ontzettend blij dat ik een jurk met zakken gevonden had. Daar kon ik al mijn belangrijke spullen in laten en ik was niet meer de hele tijd bezig met mijn handtas bij me houden om te voorkomen dat hij gestolen werd. Ik voelde me er een stuk rustiger door. Zo simpel kan het zijn.”

Samenwerking met Unilever

Unilever was één van de eerste partijen die met WOMENG ging samenwerken. Het bedrijf wilde meer vrouwelijke ontwerpers omdat zij vaak van de producten van Unilever gebruik maken, maar deze ontworpen zijn door mannen. Unilever is bovendien van plan een grote bijdrage te leveren aan het behalen van de Sustainable Development Goals. Om die te behalen zijn allerlei nieuwe technieken nodig, bijvoorbeeld om groene en hernieuwbare energie te realiseren. Ook hier kunnen vrouwelijke ingenieurs een belangrijke bijdrage leveren.

 

Een van de campagnes die Unilever en WOMENG samen uitvoerden om meisjes te stimuleren om techniek te kiezen was er een met een roze veiligheidshelm. Veiligheidshelmen zijn er in allerlei kleuren, maar nog nooit in roze, de ultieme ‘meisjeskleur’. De roze veiligheidshelm die bij de campagne hoorde was een enorm succes, vertelt Naadiya. “Meisjes vonden hem erg leuk en Paul Polman was helemaal enthousiast.

for English click here