Jongeren moeten zelf de baas kunnen zijn over hun lichaam

VSO maakt zich wereldwijd sterk voor de seksuele en reproductieve gezondheidsrechten van jongeren. Iedereen heeft recht op vrijheid van partnerkeuze en de vrijheid om te kunnen beslissen over eigen lichaam. Dit betekent bijvoorbeeld dat vrouwen  zelf moeten kunnen bepalen of en wanneer ze kinderen willen krijgen. Monica Atim uit Oeganda werkt al drie jaar voor VSO in Zambia. Dankzij de inzet van Monica en haar lokale collega’s hebben de jongeren op het arme en afgelegen eiland Mbabala nu toegang tot informatie en diensten op het gebied van seksuele reproductieve gezondheid.

Monica: “In onze Afrikaanse cultuur wordt niet gepraat over seks of de puberteit. Het is een taboe. Er is niemand die jongeren vertelt wat er gebeurt als hun lichaam verandert. Ze zijn goedgelovig en ontvankelijk voor verkeerde informatie. Wanneer een jongen de baard in zijn keel krijgt bijvoorbeeld, geloven sommige mensen dat er geesten tot hem zijn getreden. Als alles wat je hebt verbeeldingskracht is, worden deze dingen echt.”

In Zambia woont bijna 60% van de bevolking op het platteland. Het is een uitdaging om deze slecht ontwikkelde en afgelegen plekken te bereiken. Door vrijwilligers zoals Monica in te bedden in de meest geïsoleerde en gemarginaliseerde gebieden ter wereld, lukt het ons wel om de mensen daar te voorzien van belangrijke informatie en services.

Speciale afdeling in health center

Dankzij het project is er nu in het Mbabala Health Center een speciale afdeling waar jongeren vertrouwelijk advies kunnen krijgen over zaken als SOA’s, gezinsplanning en de gevaren van tienerzwangerschappen. Tevens worden er condooms verstrekt. “Het is een serieus probleem”, vertelt Monica. “Aan het begin van het project hebben we 14.400 condooms uitgedeeld in de gemeenschappen. Mensen bleven maar om condooms vroegen!” Aan het begin van het project gingen jongeren nog naar traditionele genezers om bijvoorbeeld een SOA te laten behandelen. Ze wisten niet beter. “Door de afdeling in het Mbabala Health Center hebben nu veel meer jonge mensen toegang tot seksuele gezondheidsdiensten. Het aantal gevallen van SOA’s dat geregistreerd wordt, is ook een stuk lager.

Peer educators

Zelfs als vrijwilligers helemaal geïntegreerd zijn in de gemeenschap, blijft het een uitdaging om mensen te bereiken. Daarom hielp Monica met het werven van 90 peer educators. Deze jonge mensen zijn getraind om hun leeftijdsgenoten op scholen en in de gemeenschap voorlichting te geven. Ook hebben ze radioprogramma’s gemaakt over seks en relaties. “In deze landelijke gebieden is radio het meest populaire medium, dus dat heeft ons enorm geholpen om de informatie te verspreiden.”Monica aan het werk met de peer educators.

“In het begin was er weerstand”, vertelt Monica. “Er werd gezegd dat we promiscuïteit aanmoedigden door de kinderen te vertellen over seks.” Door veel met ouders te praten, door ze te laten inzien dat we niet kunnen voorkomen dat ze seks hebben, maar er wel voor kunnen zorgen dat ze het veilig doen, hebben we het taboe kunnen doorbreken.” Ook traditionele en religieuze leiders, die aanvankelijk tegen het project waren, zagen uiteindelijk het nut van het project in. Sommigen werden ‘change champions’ en deelden informatie met ouders van jongeren. Anderen deelden op discrete manier voorbehoedsmiddelen uit.

Monica is trots op wat ze hebben bereikt met het project. “Ik heb mijn best gedaan om de jongeren verder te helpen. Het heeft grote impact gehad en ook persoonlijk ben ik enorm gegroeid!”