De rol van jongeren in ontwikkelingssamenwerking

Al tientallen jaren bestaat het overgrote deel van de bevolking in het Globale Zuiden voornamelijk uit jonge mensen, maar hun stemmen en perspectieven worden vaak over het hoofd gezien in discussies en initiatieven rondom ontwikkeling.

Ze krijgen simpelweg geen plek aan de tafel– of überhaupt een uitnodiging voor de gesprekken. In november 2022 bereikte onze wereldbevolking de enorme omvang van acht miljard mensen, waarbij naar schatting 16% van dit aantal uit jongeren tussen de 15 en 24 jaar bestaat. En deze groep zal alleen maar groter worden. De verwachting is dat er tegen eind 2023 zo’n 1,3 miljard jongeren op onze planeet wonen. Om de gestelde doelen uit de 2030 Agenda for Sustainable Development te halen, is het dan ook van groot belang dat we investeren in jonge mensen en in hun vermogen om verandering te bewerkstelligen.

Met het oog op het immense potentieel dat jongeren hebben, benut VSO al ruim 60 jaar de kracht van deze groep in vrijwilligerswerk en betrekken wij hen actief bij onze leiderschapsprogramma’s en projecten. Zo stellen we jongeren aan als aandrijvers van verandering en worden hun prioriteiten en wensen meegenomen in de ontwikkelingsactiviteiten.

Erken de kracht van jongeren

Jonge mensen worden al te lang beschouwd als passieve ontvangers van hulp, in plaats van actieve bijdragers aan de ontwikkelingsagenda. Dit is een aanname die moet veranderen als we sociale en economische vooruitgang in het Globale Zuiden willen gaan zien.

Om op een effectieve manier gebruik te maken van de input van jongeren mag hun betrokkenheid niet slechts symbolisch zijn. Hun stemmen krijgen pas echt betekenis wanneer zij hun dromen en verwachtingen mogen verwoorden en er een situatie wordt gecreëerd waarin hun visie op de toekomst werkelijkheid kan worden.

Wereldwijd zijn er in veel landen ongelijke machtsverhoudingen. Het is dan ook van belang dat jongeren betrokken worden bij besluitvormingsprocessen op alle niveaus. Zij slaan, door lokale samenwerkingen aan te gaan, een belangrijke brug tussen jong en oud.

Tussen 2011 en 2020 heeft VSO, in samenwerking met de Britse overheid, ruim 40.000 jongeren betrokken bij één van haar internationale, door jongeren geleide programma’s. Het International Citizen Service programma heeft vrijwilligers uit zowel het Globale Noorden als het Globale Zuiden samengebracht om een bijdrage te leveren aan duurzame verandering. Er is hierbij samengewerkt met gemeenschappen uit enkele van de meest gemarginaliseerde gebieden ter wereld. De impact bleef niet onopgemerkt. Zo stelde 92% van de betrokken partners in deze projecten dat hun organisatie beter in staat was om positieve verandering teweeg te brengen dankzij de betrokkenheid van de jongeren.

VSO blijft jongeren centraal stellen in haar programma’s en leiderschapswerk. Inmiddels heeft zij in 17 landen netwerken van jongeren opgezet, waarbij ruim 5000 jonge mensen actief betrokken zijn. Deze jongeren pleiten en voeren voortdurend campagne op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal niveau voor zaken die hen en hun gemeenschappen aan het hart gaan.

Problemen en baanbrekende oplossingen

De kracht van jongeren mag niet onderschat worden. Ze brengen nieuwe perspectieven, hebben innovatieve ideeën en zien met eigen ogen door welke problemen hun gemeenschappen direct worden geraakt. Door hen direct te betrekken bij het ontwerpen, implementeren en evalueren van ontwikkelingsprojecten, weten we zeker dat de aangedragen oplossingen inhoudelijk relevant zijn en meer kans van slagen hebben. VSO youth champions (jongerenvrijwilligers) uit Ethiopië en Cambodja zijn van onschatbare waarde geweest in het bedenken en implementeren van jeugdvrijwilligersprogramma’s in samenwerking met de overheid.

“Naast dat we onze gemeenschap helpen, worden we ook beschouwd als rolmodellen en hebben we de lokale overheid laten zien hoe vrijwilligerswerk een belangrijke rol speelt in ontwikkelingswerk en tijdens rampen.” ~ Lukas Mulatu, VSO Youth Champion uit Ethiopië

Wereldwijd zullen we jongeren moeten aansporen om de verantwoordelijkheid over hun toekomst in eigen hand te nemen. Door een veilige omgeving te creëren en jongeren te betrekken als gelijkwaardige partners op onderwerpen die voor hen van belang zijn, kunnen we hun potentieel als changemakers in de wereld van ontwikkelingswerk optimaal benutten. Deze mentaliteit zal eenieder moeten hebben wanneer we jongeren willen betrekken op een manier die duurzame verandering teweeg kan brengen.

Tijdens een recente serie livestreams op de sociale media kanalen van VSO raakten we ook geïnspireerd door de impact van jongeren op het gebied van klimaatbewustzijn, veerkracht en gerechtigheid. Deze gepassioneerde jeugdgroepen zijn een drijvende kracht geworden binnen hun gemeenschappen en hebben de weg gebaand voor positieve verandering, van het beïnvloeden van nationaal voedselbeleid tot het promoten van de creatie van meer groene banen.

“We hebben via het ACTIVE programma, dat door de Britse overheid gefinancierd wordt, de capaciteit van de jeugd mooi op kunnen bouwen. Zij zijn op een zinvolle manier betrokken bij beleidsontwikkeling- en implementatie en zetten zich in voor meer betrokkenheid van jongeren in de besluitvormings- en plancomité’s binnen hun provincie. Zo waren jonge mensen uit Kilifi nauw betrokken bij de ontwikkeling van de onlangs in werking gestelde County Climate Change Act. Op dit moment is er nog een ander beleidsstuk in de maak waar zij actief aan bijdragen, namelijk het National Climate Change Action Plan.” ~ Alfonse Odipo, Climate Change Adaptation Advisor uit Kenia

In de Filipijnen helpen onze changemakers de lokale bevolking zich aan te passen aan klimaatverandering en zich te beschermen tegen de gevolgen ervan. Zij mobiliseren gemeenschappen voor het behoud van het ecosysteem en helpen hen bij het creëren van alternatieve inkomstenbronnen via ecotoerisme. Om het ecosysteem te herstellen is er zo’n 15.000 hectare aan mangrovebos opnieuw geplant, waardoor vissen meer ruimte kregen om hun eitjes te leggen. Hier hebben ruim 100.000 vissers vervolgens de vruchten van geplukt.

Jonge mensen beïnvloeden ook de verandering in normen en beleid. In Tanzania pleit VSO’s National Youth Engagement Network (NYEN) voor meer toegankelijke en accurate seksuele en reproductieve gezondheidszorg. Zij proberen dit te bereiken door meer bewustwording te creëren bij ruim 15.000 jongeren en de gemeenschap om hen heen, inclusief hun ouders en verzorgers. Ze werken hiervoor ook samen met professionals en belanghebbenden in de zorg, om de negatieve houding tegenover jonge mensen die seksuele gezondheidszorg nodig hebben te veranderen.

Deze voorbeelden dienen als bewijs van het leiderschap en de kracht van jongeren in de ontwikkelingswereld. Wanneer zij een platform en de juiste ondersteuning krijgen, kunnen jongeren betekeniswaardige en duurzame verandering teweeg brengen. Hiermee zullen zij hun gemeenschappen en de rest van de wereld verrijken. Hun passie, energie en frisse blik zijn krachtige katalysatoren voor vooruitgang en brengen hoop voor een meer veerkrachtige en eerlijke toekomst.

Credits
Geschreven door: Anne Kahuria
Vertaald en geredigeerd door: Annelieke van den Oord voor VSO Nederland