‘Iedereen wil graag leren, maar het niveau van de opleiding is erg laag’ – Ans Ohms

Ans, een ervaren verloskundige en echoscopist, werkt via VSO in een ziekenhuis in de Cambodjaanse provinciestad Stung Treng. Daar ontwikkelt ze trainingen, zodat het praktijkonderwijs aan studenten verloskunde verbetert. “Het niveau van deze opleiding is in Cambodja zeer laag,” zegt ze. “Het is een van de oorzaken van de hoge moeder- en kindersterfte in dit land.”

Knutselklasje

Maar goed, om met het karton te beginnen: dat heeft de kennis van de studenten weer een beetje vergroot. “Het ging zo,” vertelt Ans. “In het ziekenhuis onderzocht een verloskundige een vrouw die aan het bevallen was. De studenten die om haar heen stonden, keken toe. Zelf deden ze de handeling niet na en dat verbaasde me, want na hun examen moeten ze dit onderzoek zonder hulp kunnen uitvoeren.

Thuis heb ik een stuk karton van een verpakking gehaald en daaruit heb ik samen met de meiden cirkels van verschillende grootte geknipt. Daarmee kunnen ze nu thuis oefenen. Met hun ogen dicht, want als je een echte vrouw onderzoekt gaat dat ook op gevoel. Toen ik met mijn knutselklasje zat te knippen, deed me dat denken aan de tijd dat ik op de basisschool van mijn kinderen aan het knutselen was op de kerstmarkt!” Ans’ assortiment geïmproviseerde lesmaterialen beperkt zich niet tot kartonnen sjablonen. “Ik heb sponzen gekocht, waarmee ik de studenten kan leren hechten ‘op het droge’. Ze bleken ook heel geschikt om de verloskundigen de nieuwste hechttechnieken te leren.”

“Ik was ontroerd toen ik al die documenten op de usb-stick van Theary zag staan. Ik besefte ik dat ze zó graag wil leren. Daar heb ik respect voor.”

Schaamte

De verloskundigen die lesgeven en de gynaecoloog van het ziekenhuis vinden het soms moeilijk toe te geven dat hun kennis hier en daar tekort schiet. “Misschien schamen ze zich, hoewel ze dat niet gauw zullen laten merken. De Cambodjanen uiten hun emoties niet snel, want daar rust een taboe op,” zegt Ans. Vaak kijken ze toch stiekem mee over Ans’ schouder, als ze studenten laat zien hoe iets moet.

“Iedereen wil graag leren en niemand kan er iets aan doen dat de verloskunde hier nog zo’n laag niveau heeft. Dat is ook geen wonder, want Cambodja hoort tot de armste landen van de wereld. De genocide onder het regime van Pol Pot en de burgeroorlog hebben het land totaal verwoest, waardoor een groot deel van de medische kennis verloren is gegaan. Cambodja werkt samen met VSO en andere ngo’s hard om dat gat te dichten en om de samenleving weer op te bouwen.”

Ontroerd

Theary is een van de verloskundigen die lesgeeft in het ziekenhuis waar Ans werkt. “Ik heb op mijn usb-stick allemaal informatie gezet, zodat ik beter kan worden in mijn vak,” vertelt ze. “Ik wil bijvoorbeeld weten hoe ik acute bevallingen goed kan begeleiden. Ans liet ons een video zien over hechttechnieken en toen ik haar vroeg of ze die op mijn stick wilde zetten, raakte dat haar.”
“Ja, ik was ontroerd,” zegt Ans. “Toen ik al die documenten op de usb-stick van Theary zag staan, besefte ik dat ze zó graag wil leren. Daar heb ik respect voor.” Het voorbeeld van Theary illustreert ook precies wat Ans voor ogen had, toen ze zich bij VSO aanmeldde.

“Ik wil alles wat het leven te bieden heeft delen met anderen. Dat ik in Cambodja mijn kennis mag overdragen, is een hele eer. De staf, de studenten en ik: samen kunnen we de verloskunde verbeteren. Zelf leer ik ook. Ik probeer tevreden te zijn met wat ik heb en te leven volgens het motto ‘go with the flow’. Dat doen de Cambodjanen ook, hoewel dat niet altijd makkelijk is.”