Meehelpen aan beter kleuteronderwijs in Rwanda

Blog van Dirkje Visser – Na een onvergetelijke tijd in Rwanda ben ik weer thuis. Via VSO werkte ik daar bijna een jaar aan het project Strengthening School Readiness Rwanda. Ons doel? De kwaliteit verbeteren van onderwijs aan kinderen van 3 tot 6 jaar én onderwijs toegankelijk maken voor álle kinderen. Dus ook voor kinderen met een speciale onderwijsbehoeften. Was dat altijd even makkelijk? Nee, zeker niet. Maar het resultaat mag er zijn! Binnen het project heb ik samen met mijn lokale collega Emmanuel 8 kleuterleerkrachten op 6 scholen getraind, die hun onderwijs voor bijna 600 kinderen verbeteren.

Wat ik aantrof

Een stoffig kerkgebouw als kleuterlokaal, geen of zeer weinig speelleermateriaal, leraren zonder enige scholing en kinderen die geen idee hadden wat de juf of meester ze duidelijk wilde maken. Dat is wat Emmanuel, de lokale vrijwilliger waar ik nauw mee samenwerkte, en ik veel zagen wanneer we kleuterklassen bezochten. We observeerden, probeerden samen met de leraren activiteiten uit en adviseerden in gesprekken hoe het anders kon.

Bijvoorbeeld bij een kleuterklas in Bushekeri. De Rwandese leerkracht Priscille geeft hier les aan zo’n vijftig peuters en kleuters. Op houten bankjes zitten ze voor een geïmproviseerd schoolbord: een houten plaat op een stoel. Priscille probeert de kinderen sommetjes als 7-3=… uit te leggen. Sommige kinderen hebben een pen en een verfomfaaid schriftje, waarin ze de sommetjes overschrijven. Als ze klaar zijn, lopen ze naar de juf om hun werk te laten controleren. Ik zie dat er ook kinderen zijn die geen pen of schriftje hebben. Ze worden niet bij de les betrokken en draaien wat heen en weer op de bankjes. Na de lesactiviteit gaat de groep naar buiten om een spelletje te spelen. Priscille bereidt haar lesactiviteiten niet voor. Ze heeft alleen een tabel waarin staat welk vak ze wanneer moet geven.

Aan de slag

Na de observaties overleg ik met Emmanuel. We zien volop mogelijkheden om de activiteiten te verdiepen in overeenstemming met het nieuwe ‘playbased curriculum’. Samen met Priscille sparren we over de inhoud van de nieuwe lesactiviteiten. Hoe kan ze ervoor zorgen dat álle kinderen meedoen? Hoe kan ze de activiteiten meer afstemmen op de behoefte van jonge kinderen om te leren door middel van spel en actief handelen met materialen. Hoe kan ze invulling geven aan de in het nieuwe curriculum beschreven thema’s? De lokale context krijgt een plek in haar spel- en lesactiviteiten. Bijvoorbeeld een lesactiviteit over hygiëne en het belang van handen wassen voor het eten. Ook laten we haar zien hoe ze alledaagse gebruiksvoorwerpen, zoals lege jerrycans en bakstenen kan gebruiken als spelmateriaal in de diverse spelhoeken.

Spelgericht leren en enthousiaste kinderen en juf

Als we in de volgende weken Prisicille’s school weer bezoeken, zijn we blij verrast. Priscille zit nu met de kinderen in een kring en straalt rust en zelfvertrouwen uit. Ze heeft haar lessen voorbereid met behulp van het nieuwe curriculum. Enthousiast vertelt ze over haar ideeën voor de spelhoeken. Vandaag gaat de les over ‘water’. Priscille heeft jerrycans vol water, een buis, lege zalfpotjes, karton, boeken en flessendoppen klaarstaan. De kinderen luisteren aandachtig naar haar verhaal over schoon en vervuild water. Daarna nemen ze enthousiast alle spullen mee naar buiten, om in de verschillende spelhoeken aan de slag te gaan

In 10 maanden tijd hebben Emmanuel en ik 6 scholen regelmatig bezocht. Samen hebben we 8 leraren en bijna 600 kinderen kunnen helpen aan beter kleuteronderwijs. Als ik terugdenk aan de bijzondere momenten die we samen meemaakten, kan ik een glimlach niet onderdrukken. Met de motor vastzitten in de modder, een stuk lopen door het prachtige Rwandese heuvellandschap omdat de motor niet verder kon, uren lang ideeën uitwisselen over onderwijsontwikkeling en veel leren over de Rwandese cultuur. Ook de nauwe samenwerking met Emmanuel heeft mijn werk in Rwanda een onvergetelijke ervaring gemaakt.

Help ook

Ben of ken jij iemand die net als Dirkje kennis kan delen om mensen thuis een toekomst te geven? Er zijn meer mensen nodig die via VSO naar Afrika of Azië willen gaan.

Of steun financieel zodat meer vakdeskundigen hun kennis kunnen delen.