De permacultuurreis van Chris

Geschreven door: Chris Evans
Vertaald en geredigeerd door: VSO Nederland

Chris Evans, vrijwilliger bij VSO, zette samen met andere changemakers een trainingscentrum voor permacultuur op in Jajarkot, Nepal. Ruim tien jaar later is dit project uitgegroeid tot iets groters dan hij zich ooit had kunnen voorstellen. In deze blog vertelt hij over zijn permacultuurreis en het belang van permacultuur voor onze planeet, gezondheid en economie.

De mens heeft de planeet naar de rand van de afgrond geduwd. We hebben te maken met een klimaat- en biodiversiteitscrisis en de voedselonzekerheid neemt toe. Als leiders op zoek gaan naar oplossingen, zouden zij kunnen beginnen met bewezen effectieve oplossingen die gemeenschappen nu al helpen veerkrachtiger te worden.

Misschien heb je nog nooit van permacultuur gehoord, maar het is een van de oplossingen die er zijn. Permacultuur is een reeks van ecologische principes die milieuvriendelijke oplossingen promoot voor de manier waarop we voedsel verbouwen en een duurzame leefomgeving kan creëren, met aandacht voor onze gezondheid, gemeenschappen en de economie.

Kleine veranderingen, een groot verschil

Ik ontdekte permacultuur toen ik in 1985 vrijwilligerswerk ging doen voor VSO in het afgelegen westelijke district Jajarkot in Nepal. Het sprak me aan omdat ik andere ontwikkelingen had gezien waarbij geen rekening werd gehouden met de lokale kennis – en die pogingen mislukten. In plaats daarvan wordt binnen permacultuur veel waarde gehecht aan de lokale expertise. Vanuit daar wordt gekeken hoe eventuele training en het gebruik van de juiste technologie deze expertise kunnen aanvullen. Zo kan er met kleine veranderingen een groot verschil gemaakt worden.

Vrouwen in Humla die rijst planten volgens de SRI-methode (System of Rice Intensification).

Jajarkot

De gemeenschappen in Jajarkot behoren tot de armste en meest gemarginaliseerde gemeenschappen. Ze hebben geen toegang tot onderwijs, gezondheidszorg, voedselzekerheid en betrouwbare financiële dienstverlening. De omgeving is uitdagend; het ligt hoog, afgelegen en is steil, en er is een gebrek aan infrastructuur, elektriciteit en communicatiemogelijkheden. In deze context leek permacultuur iets te bieden te hebben. Ik heb daarom een beurs bij VSO aangevraagd. Hiermee konden we een pilotproject in het district Jajarkot helpen financieren.

Op een hectare gedegradeerde landbouwgrond richtte ik samen met anderen een trainingscentrum voor permacultuur op, dat uitgroeide tot het Jajarkot Permacultuur Programma (JPP). Ruim tien jaar later is dit kleine pilotproject uitgegroeid tot iets veel groters dan ik me ooit had kunnen voorstellen.

JPP is inmiddels een reeks van projecten geworden, verspreid over 4 districten, 65 dorpen, 8 boerderijen, met 120 medewerkers en vrijwilligers en een ledenbestand van 12.000 boeren die met succes een milieuvriendelijke aanpak en ideeën verspreiden in overeenstemming met de bestaande culturele tradities. Ik werk nu mee binnen het Himalayan Permaculture Centre in de districten Surkhet en Humla, Nepal.

Hoe werkt het?

Fundamenteel in onze aanpak is dat we alleen werken op uitnodiging. Pas nadat boeren ons, soms meermaals, hebben uitgenodigd, bezoeken we hen en hun dorp. Op die manier zorgen we ervoor dat de gemeenschappen waar we mee werken betrokken en gecommitteerd zijn. Voordat we iets gaan doen, besteden we veel tijd aan het observeren van hoe de boeren werken. Observeren voordat we iets doen, betekent dat we beter kunnen begrijpen wat de context is, wat de boeren doen, welke middelen ze tot hun beschikking hebben en waar ze tegenaanlopen.

Het centrum werkt met vier stappen. De eerste stap: zien is geloven, daarom beginnen we met een demonstratie. We laten boeren zien hoe ze lokale vaardigheden en middelen kunnen gebruiken, met externe input waar nodig, om duurzame en regeneratieve landbouw op te zetten. Dit omvat technieken zoals minimale of geen grondbewerking, groen/biobemesting, zaadbesparing, compostering, biomeststof en boslandbouw – waarbij bosbouw en landbouw gecombineerd worden. Vervolgens bieden we training aan, zodat boeren deze technieken en methoden kunnen leren en zelf implementeren – dit is de tweede stap.

Trainer Jankala Rokaya leert boeren biomeststoffen te maken.

In de derde stap bieden we middelen aan zodat boeren na de training naar huis terugkeren met de materialen die ze nodig hebben om dat wat ze hebben geleerd in de praktijk toe te kunnen passen. Dit omvat zaden of zaailingen, een speciaal ontwikkeld handboek en video’s die ze op hun mobiel kunnen bekijken.

Ten slotte doen we onderzoek. De boeren kunnen zich geen mislukte oogst veroorloven. Met onderzoek kunnen we nieuwe technieken ontdekken, die de boeren vervolgens met vertrouwen in de praktijk kunnen toepassen.

Dé motor achter de ontwikkelingen

Vrijwilligerswerk en peer-to-peer netwerken zijn van groot belang voor de permacultuurbenadering. Het centrum heeft lokale mensen in dienst voor diens kernactiviteiten, maar de bredere beweging wordt aangedreven door vrijwilligers. Meestal zijn dit boeren, zij zien de waarde van het werk en zijn bereid hier tijd en energie in te steken. Deze inzet is dan ook de motor achter de groei van JJP dat zich organisch verspreidt van boer tot boer, waardoor het een duurzame aanpak wordt.

E-volunteer

Ik woon al een tijd weer in het Verenigd Koninkrijk. Wat ik in Nepal heb geleerd, breng ik nu in de praktijk op mijn eigen kleine boerderij in North Herefordshire waar we permacultuurcursussen geven. Ik bezoek Nepal regelmatig en ben terug bij VSO als ‘e-volunteer’, waarbij ik samen met lokale vrijwilligers en gemeenschappen advies geef en workshops faciliteer over agro-ecologie en duurzame, natuurbehoudende landbouwmethoden.

Aan de slag

Het werk dat in het verleden is verricht door de gemeenschappen in Jajarkot, en meer recentelijk in de districten Surkhet en Humla, laat zien dat met de juiste vaardigheden, opleiding en steun, gemeenschappen hun eigen ontwikkeling in handen kunnen nemen en met eigen oplossingen kunnen komen.

Het is overduidelijk. We moeten ophouden onze planeet te verwoesten en ons opnieuw verbinden met de natuur. Toen we in de jaren ’80 begonnen met regeneratieve landbouw- en ontwikkelingsmethoden volgens de permacultuurbenadering, deden mensen ons af als idealistische hippies. Nu heeft de wetenschap deze methoden ingehaald en ons laten zien dat het de meest duurzame manier is om mensen van voedsel te voorzien.

Deze trend bereikte zelfs de VN-top over voedselsystemen in september, waar een nieuwe mondiale coalitie voor agro-ecologie werd gelanceerd. Hoewel het bemoedigend is om deze verbintenissen op het hoogste niveau te zien gebeuren, bestaat er een reëel gevaar dat dergelijke initiatieven, zonder voort te bouwen op de kennis van de gemeenschap, weer dezelfde fouten als in het verleden zullen maken.

Meer dan drie decennia permacultuur in Nepal heeft ons laat zien, dat we de juiste oplossingen tot onze beschikking hebben. – dus laten we er mee aan de slag gaan. Er is geen tijd te verliezen.

Chris Evans is adviseur van het Himalaya Permacultuur Centrum en vrijwilliger bij VSO.