Jaarverslag 2022-2023: De kracht van verbinding

In 2022-2023 zagen we de ruimte voor het maatschappelijk middenveld afnemen en werden de effecten van klimaatverandering wereldwijd voelbaar. Ook was en is er nog een lange weg te gaan om de schade van de coronamaatregelen op het gebied van gezondheid, onderwijs en werk in te halen.  

Deze complexe vraagstukken kunnen niet alleen worden opgelost, en dat is precies waar VSO voor staat: samenwerking met partnerorganisaties, bedrijven, overheden, individuele en institutionele donoren en natuurlijk onze changemakers: hardwerkende vrijwilligers ter plaatse die het hart vormen van ons werk. 

In ons jaarverslag lees je tot welke mooie resultaten dit in 2022-2023 heeft geleid. Bekijk hieronder de samenvatting of download het volledig verslag op vso.nl/jaarverslag.

Dit was 2022 | Het jaar in cijfers

VSO Nederland is onderdeel van VSO, een wereldwijde organisatie die in 35 landen actief is. Dit zijn onze gezamenlijke resultaten in 2022-2023.

We bereikten met ons werk 10,9 miljoen mensen waarvan meer dan 3,5 miljoen rechtstreeks.

7.786 mensen meldden zich vrijwillig aan bij VSO.

Bekijk alle cijfers in ons jaarverslag.

Feministisch leiderschap

Sinds 1 februari 2023 heeft VSO Nederland twee directeuren: Merijn de Jong en Irene Sleven. Zij blijven naast hun co-directeurschap ook verantwoordelijk voor Fondsenwerving & Communicatie en Programma’s & Partnerships.

‘Dat is een bewuste keuze,’ zegt Merijn. ‘VSO zet zich in voor feministisch leiderschap. Daarbij verdeel je macht, ben je je bewust van je eigen privileges en ga je zo inclusief mogelijk te werk. We voeren dit bewust door in onze organisatie, maar ook in onze samenwerking.’ Lees hier verder.

Irene Sleven en Merijn de Jong

Challenge Fund for Youth Employment

In het Challenge Fund for Youth Employment (CFYE) ondersteunen VSO, Palladium en Randstad initiatieven van de particuliere sector in Afrika en het Midden-Oosten. In deze regio’s is jeugdwerkeloosheid een enorm probleem. In 2022-2023 hebben we 14.110 jongeren geholpen aan een goede baan (werk met onder meer goede werkomstandigheden), waaronder 7.020 jonge vrouwen. Lees meer op pagina 38 van ons jaarverslag.

Interview Peace

Peace Tizaru (27) uit Oeganda werkt als VSO Youth Champion voor het Challenge Fund for Youth Employment.

“Ik vind het heel belangrijk om jongeren vanaf het begin, al tijdens het programmaontwerp, mee te laten beslissen over de onderwerpen die hen aangaan. Zoals jeugdwerkloosheid, seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en mentale gezondheidsproblemen.
Vaak wordt gezegd dat jonge mensen niet genoeg ervaring hebben, of nog geen leiderschapsrol op zich kunnen nemen. Maar jongeren zijn ervaringsdeskundigen. Ze zijn energiek en hebben volop ideeën. Laat ze met oplossingen komen die werken voor henzelf en hun leeftijdsgenoten. Als Youth Champion probeer ik mijn steentje daaraan bij te dragen.”

Lees hier het hele interview.

Podcast: het wetenschappelijke bewijs van VSO’s ‘blended volunteering’ aanpak

In 2022 lanceerde het Challenge Fund for Youth Employment de podcastserie ‘Future Economies start with Youth’. Aflevering 4 onderzoekt hoe de combinatie van lokale, nationale en internationale vrijwilligers bijdraagt aan langdurige, duurzame verandering. Een van de sprekers is onderzoeker Inge Boudewijn, die de methode namens Northumbria University onderzocht. Ze vertelt: “Uit eerder onderzoek bleek al hoe vrijwilligers in ontwikkelingsprojecten bijdragen aan innovatie, inspiratie, inclusie, participatie en eigenaarschap. Ons onderzoek naar gemengde vrijwilligersteams toonde aan dat deze aanpak ook leidt tot meer aanpassingsvermogen en flexibiliteit.”

Beluister de podcast hier.

Nieuwe banen en een oplossing voor het afvalprobleem in Kenia

In 2022 startte het nieuwe project ‘From Waste to Work’, waarbij we – samen met partnerorganisaties en met steun van de IKEA Foundation – zowel het afvalprobleem als jeugdwerkeloosheid in Kenia aanpakken. Het project zal het inkomen van 3.900 kwetsbare jongeren die werken in de afvalsector vergroten. Een innovatief project waar we trots op zijn! Lees er alles over op pagina 48 van ons jaarverslag.

Vredesopbouw, humanitaire hulp en duurzame ontwikkeling in Ethiopië en Kenia

Het grensgebied tussen Ethiopië en Kenia wordt zwaar getroffen door droogte, veroorzaakt door klimaatverandering en overbegrazing. Het heeft al zes jaar (!) niet meer geregend, waardoor 80% van het vee, het belangrijkste inkomen voor de meeste mensen, verloren is gegaan. Veel mensen staan op de rand van de hongerdood. Als gevolg hiervan is de regio, die door miljoenen mensen wordt bewoond, ook vatbaar voor conflicten en geweld.

In 2022 ging VSO’s nieuwe project ‘Integrated Peacebuilding, Development and Humanitarian Efforts’ van start, dat humanitaire hulp, vredesopbouw en duurzame ontwikkeling combineert. Door te werken aan stabiliteit en veerkracht, wordt duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding op de lange termijn mogelijk. Lees meer op pagina 51 van ons jaarverslag.

Make Way

Het Make Way programma zet zich in voor ‘seksuele en reproductieve gezondheid en rechten’, wat zoveel betekent als zelf kunnen beslissen over je lichaam, relaties, seksualiteit en al dan niet kinderen krijgen. Door bijvoorbeeld positieve seksuele voorlichting, veilige anticonceptiemiddelen en zeggenschap over je eigen huwelijk. Ook in 2022 kwamen onze jongerengroepen in actie. Extra belangrijk, nu zwaar bevochten LHBTI- en vrouwenrechten niet langer vanzelfsprekend zijn.

Sietse Blom, politiek adviseur bij VSO: “Toen ik het Make Way jongerenpanel in Kenia ontmoette, wat bestaat uit drie zeer bekwame en inspirerende jongeren die ons programma adviseren, was ik erg trots om deel uit te maken van het werk van VSO. Deze drie activisten hebben zelf met moeilijke omstandigheden te maken gehad, zoals een handicap en discriminatie en stigma door non-binair zijn. Deze jonge adviseurs verrijken ons werk echt door ervoor te zorgen dat het relevant is voor jongeren en dat kwesties waarmee jongeren worden geconfronteerd en die ze belangrijk vinden centraal staan in ons werk. Het feit dat ze zelf zo dapper zijn om te pleiten en hun stem te laten horen over gevoelige kwesties in soms risicovolle gebieden, verdient ons respect en is een waardevolle aanvulling op het Make Way programma.”

Education for Life

In 2022 leerden ook meer dan 5.000 meisjes (10-19 jaar) in Kenia die niet naar school gingen beter lezen en rekenen, dankzij het Education for Life project. Veel meisjes maakten gewelddadige conflicten mee en kregen te maken met seksueel misbruik, geweld en moderne slavernij. En hoewel nog kinderen, kregen veel meisjes door het misbruik zelf al kinderen. Dankzij versneld leren bij het inhaalcentrum van VSO, konden velen de overstap maken naar scholen, stageplekken en beroepsopleidingen. In het versnelde leerprogramma kwam ook voorlichting over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten aan bod. Hierdoor zijn de meisjes zich nu meer bewust van hun rechten en kunnen ze weloverwogen keuzes maken over zaken als anticonceptie.

Tot slot heeft het Keniaanse ministerie van Onderwijs de succesvolle resultaten van het project gebruikt om richtlijnen voor versneld onderwijs te ontwikkelen. Hierdoor is het Keniaanse onderwijssysteem nu beter afgestemd op meisjes die om welke reden dan ook niet naar school gaan. Lees meer op pagina 26 van ons jaarverslag.

Speak it Loud

Het Speak it Loud project in Zimbabwe helpt bij het terugdringen van geweld tegen vrouwen en meisjes. Het afgelopen jaar gaven onze changemakers – lokale vrijwilligers – training en voorlichting over het voorkomen van seksuele uitbuiting en misbruik, waardoor de deelnemers en lokale partnerorganisaties in actie konden komen. Lees meer op pagina 36 van ons jaarverslag.

Ezekiel Esipsu

Ezekiel Esipisu is Hoofd Programmaontwikkeling en Beleid bij VSO en woont in Zuid-Afrika.

“Ik ben bij VSO gaan werken vanwege de ‘people-centered’ benadering. Ik heb voor veel ontwikkelingsorganisaties gewerkt, maar hier was ik echt van onder de indruk. Het draait om het werken aan de hand van bewijs, op eigen werk reflecteren en verantwoording afleggen.

We werken ook als een van de weinigen op plekken die moeilijk te bereiken zijn. Daar werken we dankzij de lokale vrijwilligers écht samen met de gemeenschappen aan duurzame verandering.

Een van de dingen waar ik enorm trots op ben, is ons werk voor meisjes die niet naar school gaan. Velen raakten op jonge leeftijd zwanger en werden uitgehuwelijkt. Ze waren overgeleverd aan de grillen van hun schoonfamilie. Hét recept voor een volgende zwangerschap.

Dankzij onze projecten in Kenia, Nepal en Mozambique krijgen ze weer de regie over hun eigen leven, wat ik echt geweldig vind.”

Lees hier het hele interview. 

Lovende woorden voor het CLARITY-project

“VSO’s CLARITY-project is onderscheidend omdat het alle belanghebbenden in de mijnbouwsector samenbrengt: goudzoekers, maatschappelijke organisaties en lokale overheidsinstanties. CLARITY schept ruimte voor interactie. Het bevordert verantwoordings- en transparantiemechanismen op alle niveaus.” (EU-ROM-rapport, 2022).

Wij zijn trots op deze mooie woorden van EU!

Binnen het CLARITY-project zetten we ons samen met de lokale bevolking in Tanzania in voor eerlijke en duurzame mijnbouw, met aandacht voor mensenrechten en milieu. Zodat ook mensen met een beperking, vrouwen en jongeren van de bodemschatten kunnen profiteren.

De resultaten van het CLARITY-project het afgelopen jaar vind je op pagina 45 van ons jaarverslag.

Sportsweek for Development

VSO en Randstad zijn sinds 2004 wereldwijde partners. Ook dit jaar organiseerde Randstad weer de VSO Sportsweek for Development, waarbij 995 Randstad-medewerkers in actie kwamen voor VSO. In totaal werd € 24.050 ingezameld en gedoneerd aan VSO’s project Employability and Entrepreneurship for All in Zambia (EEAZ), waarmee een belangrijk verschil werd gemaakt in de levens van gemarginaliseerde jongeren in Zambia. Lees meer op pagina 61 van ons jaarverslag.

Een droom in Nepal

Tosca Menten, bekend van boeken als Dummie de Mummie, schreef voor VSO het boek een droom in Nepal:

“In Nederland mogen jongens én meisjes vrijwel onbegrensd dromen. Hoewel dat ook in ons land niet altijd het geval is geweest, staan we daar lang niet altijd bij stil.

In veel landen op de wereld is het niet vanzelfsprekend dat meisjes zelf kunnen beslissen over hun eigen leven. Zoals in Nepal, waar ruim 40 procent van de meisjes op het platteland wordt uitgehuwelijkt voor hun veertiende jaar. Al in hun vroege jeugd worden dochters klaargestoomd voor een leven als moeder, vol huishoudelijke taken, waardoor ze nog jong met school moeten stoppen.”

Lees hier het hele interview.

“Vrijwilligerswerk doen tegen een lokaal salaris, spreekt me ontzettend aan”

Arjan Broer steunt VSO als donateur en deed in 2020 mee aan VSO’s Kilimanjaro – Mount Meru Challenge:

“Als jongere, midden jaren tachtig, was ik al iemand die zich druk maakte om de wereld. VSO bestond toen nog niet in Nederland, maar toch hoorde ik over een organisatie die vrijwilligers uitzond tegen een lokaal salaris. Dat gegeven greep mij enorm. Het betekent dat geld niet de trigger is voor mensen om dit werk te doen. Dat is ook mijn eigen filosofie: ik ben sociaal ondernemer, geld verdienen is niet mijn drijfveer. En waarom zou je meer moeten verdienen dan je nodig hebt?

VSO bleef in mijn achterhoofd zitten: als ik ooit nog eens de kans krijg om ontwikkelingswerk te gaan doen… Die kans kwam in 2020 met de Kilimanjaro – Mount Meru Challenge in Tanzania. Eindelijk kon ik meer betekenen voor VSO dan ik tot nu toe had gedaan.”

Lees hier het hele interview. 

Inkomsten & uitgaven

VSO zet zich in voor een eerlijke wereld met gelijke kansen voor iedereen. Als Erkend Goed Doel vinden wij het belangrijk om transparant te zijn over onze inkomsten en uitgaven. In 2022-2023 bedroegen onze inkomsten bijna 5,5 miljoen euro. De totale uitgaven waren nagenoeg gelijk, waarbij meer dan 4,5 miljoen euro werd besteed aan onze programma’s en projecten op het gebied van onderwijs, werk & inkomen en gezondheidszorg. De overige uitgaven werden besteed aan fondsenwerving en onze communicatie om ons werk onder de aandacht te blijven brengen, en voor een deel aan het in stand houden van de organisatie. Deze uitgaven worden altijd zorgvuldig afgewogen zodat we effectief te werk gaan en de uitgave meer dan terugverdienen. Hieronder vind je een kort overzicht van onze inkomsten en uitgaven in 2022-2023. Download het uitgebreide jaarverslag om de volledige jaarrekening te bekijken.

2024: Groei en integratie

Als we naar de toekomst kijken, lijkt onze missie ‘een eerlijke wereld voor iedereen’ soms verder weg dan ooit. Klimaatverandering, oorlogen en zwaar bevochten LHBTI- en vrouwenrechten zijn niet langer vanzelfsprekend. Desondanks komen veel mensen in actie om de wereld mooier en eerlijker te maken. Deze changemakers staan centraal in het werk van VSO en wij zijn vereerd om hen te mogen ondersteunen.

2024 wordt een jaar van groei en integratie. Hoe we dat gaan doen, lees je op pagina 75 van ons jaarverslag. Daarbij houden we één doel voor ogen: een eerlijke wereld voor iedereen.